آینده پژوهی پاسخگویی سازمان های غیردولتی: سمن های حوزه سلامت و بهداشت

پاسخگویی سازمان های غیر دولتی یکی از مباحث مورد توجه در جامعه مدنی است. مباحث ها و مناظرات در حوزه پاسخگویی خاستگاه ظهور پاسخگویی سازمان های غیردولتی گردیده است. سازمان های غیردولتی و پاسخگویی آنها از جمله مباحث مهم در صحنه توسعه هستند تاثیر فزاینده سازمان های غیردولتی نیازمند توجه روزافزون از سوی اعطاکنندگان، دانشگاهیان و خطی مشی گذاران است. پژوهش حاضر به دنبال آینده پژوهی پاسخگویی سازمان های غیردولتی حوز سلامت و بهداشت ایران 1404 است، بدین جهت نخستین گام از فرآیند پژوهش ، ادبیات و پیشینه مطالعات انجام شده در جهان و کشور مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در این گام ادبیات موضوع از سه جنبه مورد ارزیابی قرار گرفته است: ادبیات سازمان های غیردولتی، ادبیات آینده پژوهی و ادبیات پاسخگویی. به این ترتیب مطالعات انجام شده در این سه حوزه که مرتبط با تمامی موضوع است، مورد بررسی قرار خواهد گرفت. این گام از پژوهش ورودی های لازم برای گام دوم از پژوهش را در اختیار پژوهشگر قرار می دهد. در گام دوم لازم است تا تاثیرات متقابل میان عوامل کلیدی تاثیرگذار بر پاسخگویی سازمان های غیردولتی حوزه بهداشت و سلامت ایران 1404 شناسایی شود. ابتدا عوامل کلیدی تاثیرگذار بر آینده پاسخگویی سازمان های غیردولتی در سایر پژوهش ها استخراج می شود؛ سپس فهرست اولیه تهیه شده، به منظور تصحیح و تکمیل در اختیار خبرگان قرار می گیرد. به این ترتیب در گام دوم لازم است تا بر دو موضوع اصلی تاکید شود: شناسایی عوامل کلیدی و شناسایی روابط میان عوامل کلیدی. در نهایت در این گام پرسش نامه ای از عوامل کلیدی و روابط میان عوامل کلیدی طراحی می شود و بر اساس نظرات خبرگان تکمیل و اصلاح می گردد. به این منظور عوامل کلیدی و روابط میان آن ها پس از استخراج از ادبیات، در مصاحبه ها تصحیح می شود و در نهایت در قالب پرسش نامه تاثیرات متقابل از خبرگان پرسیده می شود. خروجی این پرسش نامه ها در قالب تحلیل ساختاری مورد ارزیابی قرار می گیرد. بر اساس رویکرد تحلیل ساختاری، مهم ترین عدم قطعیت ها به منظور شناسایی عدم قطعیت های مرتبط با موضوع پژوهش شناسایی می شوند. در گام سوم مبتنی بر یافته های گام دوم از پژوهش ، عدم قطعیت های مرتبط با موضوع شناسایی می شود؛ به این ترتیب لازم است تا در گام سوم موضوعات دارای عدم قطعیت شناسایی شده و دلایل هر یک از دو طرفِ عدم قطعیت استخراج شود. به این منظور پس از شناسایی تاثیرگذارترین و تاثیرپذیرترین عوامل کلیدی با استفاده از نتایج تحلیل تاثیرات متقابل؛ از ادبیات موضوع و نظرات خبرگان نیز استفاده شده است. بر اساس این سه دسته از ورودی ها پرسش نامه های عدم قطعیت طراحی می شود. پرسش نامه های عدم قطعیت در میان جامعه آماری خبرگان سازمان های غیردولتی حوزه بهداشت و سلامت توزیع شد. نتایج به دست آمده از پرسش نامه های عدم قطعیت ورودی های لازم برای سناریوها را فراهم می کرد. در گام چهارم که گام انتهایی پژوهش نیز هست، برپایه عدم قطعیت های کلیدی محورهای اصلی سناریوها تعیین می شود. محورهای اصلی سناریوها فضای تحلیل آینده را شکل می دهد. در پژوهش حاضر پس از شناسایی عدم قطعیت های بحرانی، محورهای سناریوهای پاسخگویی سازمان های غیردولتی حوزه بهداشت و سلامت به اعضای پانل توضیح داده شد. در ادامه از خبرگان خواسته شد تا در خصوص وضعیت پاسخگویی و دلایل و عقلانیت هر سناریو مباحثاتی انجام دهند. همچنین در هر سناریو در زمینه سازوکارهای پاسخگویی و پیامدهای آن برای پاسخگویی بحث و گفتگو شد. در ادامه وضعیت هر یک از پرسش ها در هر سناریو مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.